ALT

Badanie ALT – co to jest i co wykrywa?

ALT (aminotransferaza alaninowa) to enzym wątrobowy obecny głównie w komórkach wątroby, ale w mniejszych ilościach występujący także w sercu, mięśniach szkieletowych i nerkach. Badanie ALT polega na oznaczeniu stężenia tego enzymu we krwi. Podwyższone wartości ALT mogą świadczyć o uszkodzeniu wątroby, ponieważ enzym ten wydostaje się z komórek do krwiobiegu w wyniku ich uszkodzenia.

Badanie ALT pozwala wykrywać:

•choroby wątroby (np. zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, marskość wątroby),

•toksyczne uszkodzenie wątroby (np. alkoholowe lub związane z lekami),

•wirusowe zapalenie wątroby (typu A, B, C i inne),

•przewlekłe choroby metaboliczne (np. insulinooporność, cukrzyca typu 2),

•uszkodzenia innych narządów, takich jak serce czy mięśnie szkieletowe, choć jest to mniej specyficzne.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy ALT

1.Podwyższone ALT:

•choroby wątroby (zapalenie, stłuszczenie, marskość, nowotwory wątroby),

•infekcje wirusowe (np. wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C),

•działanie toksyn (alkohol, narkotyki, niektóre leki np. paracetamol w nadmiarze),

•nadmierna masa ciała i otyłość,

•zespół metaboliczny, cukrzyca, insulinooporność,

•intensywny wysiłek fizyczny lub urazy mięśni,

•choroby autoimmunologiczne, np. autoimmunologiczne zapalenie wątroby.

2.Obniżone ALT:

•niedobory witamin z grupy B (zwłaszcza B6),

•ciężkie uszkodzenie wątroby w zaawansowanym stadium (spadek produkcji enzymów).

Kiedy badać ALT?

Badanie ALT zaleca się wykonać w następujących sytuacjach:

•przy podejrzeniu chorób wątroby (np. żółtaczka, bóle brzucha w okolicy wątroby),

•w przypadku nadużywania alkoholu lub leków o działaniu hepatotoksycznym,

•w diagnostyce zespołu metabolicznego i chorób przewlekłych (np. cukrzyca),

•u osób z otyłością, stłuszczeniem wątroby,

•w ramach rutynowych badań kontrolnych, szczególnie u osób z ryzykiem chorób wątroby,

•przy nawracającym zmęczeniu, nudnościach, utracie apetytu (objawy mogące wskazywać na zaburzenia wątroby),

•jako element monitorowania leczenia chorób wątroby.

Dlaczego warto badać próby wątrobowe w zestawie (ALT, AST, ALP, bilirubina, GGTP)?

Badanie całego zestawu prób wątrobowych umożliwia kompleksową ocenę funkcjonowania wątroby i dróg żółciowych. Każdy z tych parametrów dostarcza nieco innych informacji:

1.ALT i AST (aminotransferaza asparaginianowa):

•ALT jest bardziej specyficzne dla wątroby,

•AST występuje w wątrobie, ale także w sercu i mięśniach; jego wzrost często występuje razem z ALT.

2.ALP (fosfataza alkaliczna):

•wskazuje na zaburzenia dróg żółciowych (np. niedrożność),

•może też wzrastać w chorobach kości.

3.Bilirubina:

•jej wzrost wskazuje na problemy z metabolizmem lub wydalaniem barwnika żółciowego, co może świadczyć o cholestazie, hemolizie, czy uszkodzeniu wątroby.

4.GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza):

•pomaga potwierdzić pochodzenie wzrostu ALP z wątroby,

•wzrasta w uszkodzeniach wątroby związanych z alkoholem.

Badanie w zestawie pozwala na precyzyjniejszą diagnostykę, ponieważ wzrost lub obniżenie jednego parametru można interpretować w szerszym kontekście klinicznym.

Jak przygotować się do badania?

•    Godzina badania: Badania wykonuj w godzinach porannych, po nocnym wypoczynku.

•    Bądź na czczo: Zachowaj 12-godzinną przerwę od jedzenia, możesz pić tylko wodę.

•    Nawodnienie: Pij wodę, aby utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu.

•    Aktywność fizyczna: Dzień przed badaniem unikaj intensywnego wysiłku.

•    Używki: Nie spożywaj alkoholu i zrezygnuj z palenia papierosów przed badaniem.

Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu wyniki będą dokładniejsze i bardziej wiarygodne.