Żelazo

Badanie Żelazo – Co to jest i co wykrywa?

Badanie poziomu żelaza polega na oznaczeniu stężenia tego pierwiastka w surowicy krwi. Żelazo to kluczowy mikroelement, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza w procesie transportu tlenu przez krew. Jest składnikiem hemoglobiny w czerwonych krwinkach oraz mioglobiny w mięśniach, odgrywając ważną rolę w oddychaniu komórkowym i metabolizmie.

Badanie to pomaga ocenić gospodarkę żelaza w organizmie i może wskazywać na niedobory, nadmiary lub inne zaburzenia, takie jak anemie, choroby zapalne czy zaburzenia metaboliczne.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy żelazo

Niedobory żelaza:

•Niedostateczna podaż w diecie – zbyt małe spożycie produktów bogatych w żelazo, np. mięsa, ryb, roślin strączkowych.

•Zaburzenia wchłaniania – wynikające z chorób przewodu pokarmowego, takich jak celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna czy stany zapalne jelit.

•Zwiększone zapotrzebowanie – w ciąży, podczas intensywnego wzrostu u dzieci i młodzieży, a także u sportowców.

•Utrata krwi – obfite miesiączki, krwawienia z przewodu pokarmowego, owrzodzenia lub choroby nowotworowe.

Podwyższony wynik żelaza:

•Hemochromatoza – choroba genetyczna, powodująca nadmierne magazynowanie żelaza w narządach.

•Zapalenia wątroby – mogą prowadzić do wzrostu poziomu żelaza w wyniku uszkodzenia komórek wątrobowych.

•Przewlekła choroba nerek – zaburzenia w eliminacji nadmiaru żelaza.

•Stosowanie suplementów lub leków zawierających żelazo w nadmiarze.

Kto powinien badać żelazo?

•Osoby z objawami niedoboru żelaza, takimi jak osłabienie, zmęczenie, bladość skóry, wypadanie włosów.

•Kobiety w ciąży – w celu kontrolowania prawidłowego zaopatrzenia w żelazo dla matki i płodu.

•Osoby z przewlekłymi chorobami zapalnymi, niewyjaśnioną anemią lub zaburzeniami wchłaniania.

•Sportowcy narażeni na utratę żelaza poprzez intensywny wysiłek fizyczny.

•Pacjenci z podejrzeniem nadmiaru żelaza, np. w przebiegu hemochromatozy.

Żelazo a ferrytyna – dlaczego warto zbadać ferrytynę?

Ferrytyna to białko magazynujące żelazo w organizmie. Pomiar jej poziomu we krwi dostarcza informacji o zapasach żelaza w ustroju, co pozwala na pełniejszą diagnostykę zaburzeń związanych z gospodarką żelaza.

•Ferrytyna pomaga ocenić rezerwy żelaza, co jest szczególnie istotne w sytuacjach, gdy wynik żelaza w surowicy jest w normie, ale organizm cierpi na ukryty niedobór.

•Żelazo i ferrytyna badane razem pomagają zdiagnozować anemię z niedoboru żelaza, hemochromatozę oraz inne choroby związane z zaburzeniami gospodarki żelazowej.

Regularne badania żelaza i ferrytyny są kluczowe dla utrzymania zdrowia i wykrycia potencjalnych problemów we wczesnych stadiach. W przypadku odchyleń od normy zaleca się konsultację z lekarzem w celu ustalenia dalszego postępowania diagnostycznego i leczenia.

Jak przygotować się do badania?

•    Godzina badania: Badania wykonuj w godzinach porannych, po nocnym wypoczynku.

•    Bądź na czczo: Zachowaj 12-godzinną przerwę od jedzenia, możesz pić tylko wodę.

•    Nawodnienie: Pij wodę, aby utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu.

•    Aktywność fizyczna: Dzień przed badaniem unikaj intensywnego wysiłku.

•    Używki: Nie spożywaj alkoholu i zrezygnuj z palenia papierosów przed badaniem.

Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu wyniki będą dokładniejsze i bardziej wiarygodne.