Krztusiec, zwany potocznie kokluszem, to bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego, wywoływana przez Bordetella pertussis. Jest szczególnie groźny dla niemowląt i małych dzieci, ale może dotykać także dorosłych. Choroba charakteryzuje się długotrwałym, napadowym kaszlem, który może prowadzić do poważnych powikłań. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe dla zahamowania rozprzestrzeniania się zakażenia.
Co to jest krztusiec?
Krztusiec to zakażenie bakteryjne, które atakuje drogi oddechowe i prowadzi do przewlekłego, męczącego kaszlu. Bakteria Bordetella pertussis wytwarza toksyny uszkadzające nabłonek dróg oddechowych, co powoduje nadreaktywność oskrzeli i trudności w oddychaniu.
Krztusiec jest wysoce zakaźny i przenosi się drogą kropelkową. Pomimo szczepień ochronnych, wciąż zdarzają się przypadki zachorowań, zwłaszcza u niemowląt, młodzieży i dorosłych, u których odporność poszczepienna osłabła.
Objawy krztuśca
Krztusiec przebiega w trzech fazach:
1. Faza nieżytowa (trwa 1–2 tygodnie):
- Objawy przypominają przeziębienie,
- Katar,
- Kaszel suchy, nasilający się w nocy,
- Gorączka niska lub umiarkowana,
- Osłabienie, złe samopoczucie.
2. Faza napadowa (trwa 4–6 tygodni):
- Napadowy, spazmatyczny kaszel,
- Charakterystyczny świst wdechowy („pianie koguta”),
- Wymioty po napadach kaszlu,
- Duszności,
- Zasinienie wokół ust,
- Możliwe pęknięcia naczyń krwionośnych w spojówkach i skórze twarzy.
3. Faza zdrowienia (trwa kilka tygodni do miesięcy):
- Stopniowe łagodzenie kaszlu,
- Osłabienie i nadwrażliwość na bodźce drażniące drogi oddechowe,
- Możliwe nawroty kaszlu w przypadku infekcji wirusowych.
Kto powinien wykonać badania na krztusiec?
Badanie na krztusiec powinny wykonać osoby, u których występują:
- Długotrwały kaszel trwający ponad 2 tygodnie,
- Napadowy kaszel z charakterystycznym świstem,
- Wymioty po kaszlu,
- Kontakt z osobą chorą na krztusiec,
- Podejrzenie zakażenia u niemowląt i małych dzieci.
Osoby dorosłe, szczególnie narażone na zakażenie, to pracownicy ochrony zdrowia, nauczyciele, opiekunowie dzieci i osoby mające bliski kontakt z niemowlętami.
Jakie badania wykonać w kierunku krztuśca?
Diagnostyka krztuśca obejmuje kilka metod:
1. Badanie serologiczne (przeciwciała IgG przeciwko Bordetella pertussis i IgA przeciwko Bordetella pertussis)
- Wykrywa obecność przeciwciał wskazujących na przebyte lub aktywne zakażenie,
- Przydatne w późniejszych stadiach choroby.
2. Morfologia krwi z rozmazem
- Może wykazać podwyższoną liczbę leukocytów, szczególnie limfocytów.
Jak leczy się krztusiec?
Leczenie polega na stosowaniu antybiotyków, które skracają czas trwania choroby i zmniejszają ryzyko transmisji.
Dodatkowe zalecenia:
- Odpoczynek i odpowiednie nawodnienie,
- Nawilżanie powietrza, aby złagodzić kaszel,
- W przypadku niemowląt – hospitalizacja może być konieczna.
Powikłania krztuśca
Krztusiec może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u niemowląt:
- Zapalenie płuc,
- Bezdechy,
- Uszkodzenie mózgu wskutek niedotlenienia,
- Przepuklina pachwinowa spowodowana intensywnym kaszlem,
- Odma opłucnowa.
Krztusiec to poważna choroba zakaźna, którą można skutecznie leczyć, jeśli zostanie wcześnie zdiagnozowana. Badania laboratoryjne, takie jak PCR, posiew czy testy serologiczne, pozwalają na potwierdzenie zakażenia. Kluczową rolę w profilaktyce odgrywają szczepienia, które chronią przed ciężkim przebiegiem choroby i jej powikłaniami.
Bibliografia:
- Gut, W. (2020). Krztusiec – diagnostyka i leczenie. Medycyna Praktyczna.
- Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (2021). Wytyczne dotyczące szczepień przeciwko krztuścowi.
- Szczeklik, A. (2019). Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna.
- Gajewski, P. (2022). Choroby zakaźne i ich profilaktyka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Sprawdź naszą ofertę badań diagnostycznych w kierunku krztuśca na stronie www.badaniasklep.pl i zadbaj o zdrowie swoje i swoich bliskich!