Stany zapalne w organizmie mogą mieć różne przyczyny, od infekcji bakteryjnych i wirusowych po choroby autoimmunologiczne i nowotwory. W diagnostyce procesów zapalnych kluczowe są dwa badania laboratoryjne: Odczyn Biernackiego (OB) i białko C-reaktywne (CRP). Oba wskaźniki pomagają ocenić stan zdrowia i monitorować skuteczność leczenia.
Co to jest OB?
Odczyn Biernackiego (OB) to jedno z najstarszych badań laboratoryjnych stosowanych do wykrywania stanów zapalnych. Ocenia prędkość opadania erytrocytów w próbce krwi w ciągu jednej godziny.
Normy OB:
- Kobiety: 2–20 mm/h
- Mężczyźni: 2–15 mm/h
- Dzieci: 3–13 mm/h
- Osoby starsze: wartości mogą być nieco wyższe
Podwyższone OB – co może oznaczać?
- Infekcje bakteryjne i wirusowe,
- Przewlekłe stany zapalne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń),
- Choroby nowotworowe,
- Anemia,
- Choroby autoimmunologiczne,
- Ciąża (fizjologicznie podwyższone).
Co to jest CRP?
Białko C-reaktywne (CRP) to marker ostrej fazy stanu zapalnego. W przeciwieństwie do OB, które może reagować wolniej, poziom CRP wzrasta już w ciągu kilku godzin od wystąpienia stanu zapalnego.
Normy CRP:
- Prawidłowe CRP: <5 mg/l
- Podwyższone CRP: >10 mg/l może wskazywać na infekcję lub stan zapalny
- CRP powyżej 100 mg/l: najczęściej świadczy o ciężkich infekcjach bakteryjnych
Podwyższone CRP – przyczyny
- Infekcje bakteryjne i wirusowe,
- Choroby autoimmunologiczne,
- Stany pooperacyjne,
- Choroby serca (wysokie CRP może wskazywać na zwiększone ryzyko choroby wieńcowej),
- Ostre zapalenia, np. zapalenie trzustki.
Czy wysokie CRP zawsze oznacza chorobę?
Nie zawsze. CRP może być podwyższone także po intensywnym wysiłku fizycznym, stresie czy w ciąży.
OB czy CRP – które badanie jest lepsze?
- CRP reaguje szybciej na stan zapalny i lepiej nadaje się do monitorowania ostrych infekcji.
- OB może być bardziej przydatne w diagnostyce przewlekłych stanów zapalnych.
W wielu przypadkach lekarz zaleca wykonanie obu badań jednocześnie, aby uzyskać pełniejszy obraz stanu zdrowia pacjenta.
Kto powinien wykonać badania OB i CRP?
Badania OB i CRP są zalecane dla osób, u których występują:
- przewlekłe bóle stawów,
- objawy infekcji (gorączka, osłabienie),
- choroby autoimmunologiczne,
- podejrzenie chorób nowotworowych,
- stany po operacjach lub urazach,
- nawracające stany zapalne (np. zapalenie zatok, migdałków).
Czy OB i CRP są wystarczające do diagnozy?
Nie. Podwyższone OB i CRP wskazują na stan zapalny, ale nie określają jego przyczyny. Dlatego w diagnostyce często wykonuje się dodatkowe badania, takie jak:
- Morfologia krwi – pozwala wykryć anemię, infekcje,
- Badania wątroby i nerek – ocena funkcji narządów,
- Prokalcytonina (PCT) – pomocna w diagnostyce ciężkich zakażeń bakteryjnych,
- Testy immunologiczne – w kierunku chorób autoimmunologicznych.
OB i CRP to dwa podstawowe markery stanu zapalnego w organizmie. CRP jest szybszym wskaźnikiem ostrych infekcji, natomiast OB lepiej sprawdza się w monitorowaniu przewlekłych stanów zapalnych. Warto pamiętać, że ich podwyższone wartości wymagają dalszej diagnostyki w celu ustalenia przyczyny.
Bibliografia:
- Szczeklik, A. (2018). Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna.
- Polskie Towarzystwo Reumatologiczne (2021). Wytyczne dotyczące diagnostyki stanów zapalnych.
- Zdrojewski, T. (2020). Diagnostyka laboratoryjna w chorobach przewlekłych. Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej.
- Gajewski, P. (2019). Podstawy diagnostyki laboratoryjnej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Sprawdź naszą ofertę badań diagnostycznych, w tym OB i CRP, na stronie www.badaniasklep.pl i zadbaj o swoje zdrowie!