Test ROMA – co to za badanie i kiedy warto je wykonać?
Test ROMA – na czym polega badanie wykrywające raka jajnika? Test ROMA (Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) to badanie krwi, które służy do oceny ryzyka wystąpienia raka jajnika. Wykorzystuje dwa markery nowotworowe – HE4 i CA 125 – oraz uwzględnia status menopauzalny pacjentki. Badanie pomaga odróżnić łagodne zmiany od złośliwych nowotworów przydatków. Dla kogo jest przeznaczone badanie ROMA? Badanie ROMA jest zalecane dla kobiet, u których wykryto guz jajnika lub inne zmiany w obrębie przydatków – zwłaszcza przed planowaną operacją. Nie jest to badanie przesiewowe, lecz narzędzie wspomagające diagnostykę raka jajnika. Jak wygląda badanie ROMA? Czy trzeba się przygotować? • Pobierana jest próbka krwi żylnej. • Najlepiej być na czczo (minimum 8 godzin bez jedzenia). • Wyniki są dostępne zwykle w ciągu 2–3 dni roboczych. Przygotowanie do badania: Nie są wymagane szczególne przygotowania. Zalecane jest unikanie alkoholu i dużego wysiłku dzień przed badaniem. Test ROMA – jak interpretować wyniki? Wynik ROMA podawany jest w procentach i różni się w zależności od statusu menopauzalnego: • Przed menopauzą: • < 11,4% – niskie ryzyko • ≥ 11,4% – wysokie ryzyko • Po menopauzie: • < 29,9% – niskie ryzyko • ≥ 29,9% – wysokie ryzyko Wynik zawsze należy interpretować z lekarzem – najlepiej ginekologiem lub onkologiem. Co wykrywa test ROMA? Czy można wykryć raka jajnika? Test ROMA nie diagnozuje raka jajnika bezpośrednio – ocenia jedynie ryzyko jego wystąpienia. Służy do kwalifikacji pacjentek do dalszej diagnostyki i ewentualnego leczenia onkologicznego. Może być też pomocny przy decyzji o zabiegu operacyjnym. Test ROMA a markery CA 125 i HE4 – różnice i znaczenie • CA 125: może być podwyższony nie tylko w nowotworach, ale też np. w endometriozie czy miesiączce. • HE4: mniej podatny na wpływ innych chorób – daje bardziej precyzyjne wyniki w diagnostyce raka jajnika. Połączenie tych dwóch markerów z informacją o menopauzie czyni test ROMA bardziej wiarygodnym niż pojedyncze oznaczenia. Cena testu ROMA – ile kosztuje badanie? Cena testu ROMA w prywatnych laboratoriach waha się, w zależności od miasta i placówki. Na stronie badaniasklep.pl można znaleźć aktualne ceny i dostępność badania w wybranych lokalizacjach w całej Polsce. Test ROMA jest istotnym narzędziem w diagnostyce raka jajnika, umożliwiającym wczesne wykrycie potencjalnie złośliwych zmian i zaplanowanie odpowiedniego leczenia. W połączeniu z innymi badaniami diagnostycznymi, test ten zwiększa szanse na skuteczne leczenie i poprawę rokowania dla pacjentek. Najczęściej zadawane pytania (FAQ) Czy test ROMA wykrywa wszystkie typy raka jajnika? Nie. Test ROMA ocenia ryzyko najczęstszej postaci raka – raka nabłonkowego jajnika. Inne rzadkie postaci mogą nie zostać uwzględnione. Czy test ROMA można wykonać profilaktycznie? Nie zaleca się wykonywania testu ROMA profilaktycznie – przeznaczony jest dla kobiet z wykrytymi guzami przydatków. Czy wysoki wynik ROMA oznacza raka? Nie zawsze. Wynik powyżej progu oznacza zwiększone ryzyko, ale nie jest jednoznaczny z rozpoznaniem raka. Bibliografia 1. Skrzypulec-Plinta, Violetta. Ginekologia onkologiczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018. 2. Rechberger, Tomasz. Ginekologia i położnictwo. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019. 3. Kobierzycki, Cezary. Diagnostyka laboratoryjna w ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2020.